کوکائین نوعی آلکالوئید است که از برگهای درخت کوکا استخراج میشود. این ماده به صورت منشورهای کوچک متبلور میشود. درصد بسیار کمی از آن قابل حل در آب است ولی در الکل و اتر کاملاً حل میشود.برگ گیاه اریتروکسیلون کوکا(Erythroxylum coca) از دوران باستان در آمریکای جنوبی برای مراسم مذهبی، جادوئی، اجتماعی، شادی آوری و پزشکی (اغلب بهطور قابل توجهی برای افزایش تحمل، بالا بردن احساس خوب شدن، کم کردن خستگی و بالا بردن قوای جسمی، ایجاد سرخوشی و کم کردن گرسنگی)مصرف میشد.کوکایین در دمای ۸۹ درجه سانتیگراد ذوب میشود. املاح آن در پزشکی استفاده میشوند و از مهمترین آنها کلریدرات کوکایین است. کوکایین همچنین یک بیحسکنندهٔ موضعی و ضد درد میباشد و بیشتر در چشم پزشکی جهت بیحس کردن قرنیه استفاده میشود.جویدن برگهای کوکا به منظور بالا بردن تحمل یک مقدار مصرف روزانه معمولی تا حدود ۲۰۰ میلی گرم را فراهم میکند.از کوکایین به عنوان یک مادهٔ مخدر هم استفاده میشود.
معتادان به کوکایین آن را از راه بینی یا از راه تزریق استفاده میکنند. این اعتیاد موجب اختلالات جسمی و روحی شدید میشود. کراک کوکائین کریستالهای ارزانقیمت و خالص نشده کوکائین است. کوکایین با انتقال دهندههای دوپامین، نورآدرنالین و سرتونین وابستگی دارد. این ماده باعث بسته شدن باز جذب دوپامین میشود و مهمترین عامل میانجی تأثیرات تحریکی روانی حرکتی و تقویتکنندگی است. شواهد اخیر این موضوع را نشان میدهد که دوپامین همانند گیرندهها، نقش مهمی در حالت سرخوشی و تأثیرات تحریکی کوکایین دارد. آنتاگونیست بهطور قابل ملاحظهای تأثیرات محرک و سرخوشی کوکایین را تقلیل داده، میل به کوکایین را در افراد وابسته به آن کاهش میدهد.
امروزه موضوعات بالینی مرتبط با تاریخچه کوکائین باید بهطور وسیعی تغییرات ایجاد شده طی زمان در میزان مصرف، روش کاربری، الگوهای مصرف و تکنولوژی تولید را مد نظر قرار دهند. آکالوئید فعال گیاه کوکا، در سال ۱۸۵۵ جدا و خالص شد و در سال ۱۸۶۰، کوکائین نام گرفت. در همان زمان تولید سوزنهای تزریق زیر پوستی منجر به تلاشهایی جهت استفاده از کوکائین برای ایجاد بی حسی موضعی در جراحی شد. شاید اولین گزارش پزشکی در باره این اثر بی حسکنندگی موضعی در سال ۱۸۸۰ میلادی ارائه شد.
چندین جراح این ویژگی خاص کوکائین را تشخیص دادند و این ماده بهطور وسیعی طی سالهای ۱۸۸۴ تا ۱۹۱۸ برای بی حسی موضعی، بی حسی نخاعی و مسدودسازی عصبی، به کار گرفته شد. پس از آن بود که پروکائین(نواکائین)به عنوان اولین داروی صناعی در این زمینه وارد بازار شد.
پودر کوکائین هیدروکلراید
در ایالات متحده آمریکا، تزریق کوکایین، خواه به تنهایی یا به صورت ترکیب با هروئین رواج دارد. تزریقهای مکرر همراه با سوزنهای مشترک، احتمال خطر عفونت ویروس اچآیوی را افزایش میدهد.ارتباط بین مصرف کوکایین و خطر ابتلا به اچآیوی در اروپاو استرالیا نیز گزارش شدهاست. در ایالات متحده آمریکا مصرف معمولی کوکایین با میزان بالای اضطراب و اختلالات عاطفی ارتباط بسیاری داشتهاست. مصرف مکرر کوکایین، همانند آمفتامین، با افزایش سایکوز اسکیزوفرنیک گونه ارتباط دارد. اگر چه کوکایین مثل مواد افیونی مسمومیت ندارد، اما در مصرف بالا میتواند کشنده باشد. از آنجا که کوکایین بر روی قلب اثر سمی دارد و در سیستم عروقی –قلبی فرسودگی ایجاد میکند، مصرف بالای آن میتواند باعث ایست قلبی و حوادث عروقی –مغزی شود مصرف کوکایین نیز موجب مسمومیت عصب میگردد.
موارد منع مصرف: استنشاق همیشگی پودر کوکائین میتواند باعث گرفتگی یا آبریزش و نیز خونریزی بینی شود. استنشاق بیش از اندازه این ماده ممکن است موجب بروز زخمهای بینی و در مواردی استثنایی ممکن است موجب مرگ بافتها و ایجاد سوراخ در غضروف میان بینی شود. استنشاق کوکائین میتواند موجب سردرد شود. همچنین سوء استفاده کوکائین ممکن است به عضلات (مانند قلب)، کلیهها و کبد آسیب وارد کند. مواردی از حملات قلبی و سکته مغزی و نیز مواردی از آسیب شدید رودهای (مرتبط با مشکلات جریان خون) مشاهده شدهاست. حال بیماری که از قبل دچار بیماری آسم بودهاست ممکن است وخیمتر شود. هرچند غیر معمول، اما امکان پارگی کیسههای هوایی ریه و فروپاشی ریه به علت کشیدن کوکائین (استنشاق دود کوکائین) وجود دارد. کوکائین ممکن است باعث بروز نوعی از Glaucoma شود. بعضی از آثار نامطلوب آن شبیه آثار حاصل از سوء استفاده آمفتامین (Amphetamine) است مانند: تندمزاجی، عصبی بودن، پرخاشگری، پارانویا، بیخوابی و (بعد از از بین رفتن تأثیرات حاصل از مصرف) افسردگی. ناراحتیهای معمول مصرف کوکائین تکرار در حرکت یا گفتار را شامل میشود. مردان در هنگام مقاربت جنسی ممکن است به مراتب طولانیتر از حد معمول درگیر شوند. سوء استفاده کنندگان کوکائین ممکن است با دیگران قطع رابطه کنند و به آنها بدگمان شوند. انواع گوناگونی از توهم ممکن است به وجود آید که نوع شناخته شده آن "حشرات کوکائین" (Coke bugs) است که در آن شخص احساس میکند در زیر پوستش حشرات در حال حرکت هستند. مشکلات روانشناختی حاصل از مصرف غیر عاقلانه کوکائین بسیار شبیه به مشکلات حاصل از مصرف نامعقول سایر محرکها است، بطوریکه برخی از دانشمندان فکر میکنند یک مکانیسم مشابه این مشکلات را ایجاد میکند. استفاده از کوکائین ممکن است باعث روان پریشی شخص گردد که مانند سایر محرکها پس از قطع مصرف، این حالت از بین میرود. کشیدنِ (استنشاق دود) کوکائین ممکن است مشکلاتی تنفسی به وجود آورد که یادآور مشکلات تنفسی حاصل از کشیدن سیگار است—مشکلات تنفسی ناشی از کشیدن کوکائین سریعتر از مشکلات ناشی از مصرف سیگار گسترش پیدا میکند زیرا ریهها نه تنها باید با آلودگی هوا، که باید با اثرات قوی کوکائین نیز مقابله کنند. نشست ذرات معلق ناشی از دود کراک (Crack) بر روی چشمان شخص میتواند به قرنیه آسیب برساند. مقداری از کوکائین که باعث مرگ میشود از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است؛ بسته به وضعیت یک فرد، استفاده از مقدار مشخصی کوکائین در یک روز ممکن است لذت و سرخوشی و در روزی دیگر مرگ را بدنبال داشته باشد. همین مشکل ممکن است برای کسانی که مقدار مشخصی کوکائین را با یکدیگر تقسیم میکنند به وجود بیاید؛ مقداری از کوکائین که در یک فرد سرخوشی ایجاد میکند ممکن است در فردی دیگر مشکلاتی جدی به وجود آورد. آزمایش بر روی موشها نشان داد که جنس مؤنث در مقایسه با جنس مذکر نسبت به کوکائین از حساسیت بیشتری برخوردار است. مشکلاتی که بلافاصله پس از مصرف کوکائین در انسان بروز میکند ممکن است شامل فشارخون بالا، ضربان نامنظم قلب و تشنج باشد. کوکائین میزان ضربان قلب و حرارت بدن را افزایش میدهد که اگر شخص مصرفکننده درگیر فعالیتهای شدید بدنی مانند رقصهای تند و وحشیانه باشد ممک است دچار مشکل شود.
فروید و کوکائین
فروید به عنوان یک محقق پزشکی، از مصرفکنندگان کوکائین و طرفداران آن به عنوان محرک و مسکن بود. او معتقد بود کوکائین درمان بسیاری از مشکلات ذهنی و فیزیکی است و در مقالهاش با عنوان «در کوکا» در ۱۸۸۴، فضایلش را برشمرده است. بین سالهای ۱۸۸۳ و ۱۸۸۷، چندین مقاله برای تجویز دارویی کوکائین نوشت از جمله استفاده از آن در درمان افسردگی به عنوان داروی ضدافسردگی. او به صورتی خیلی حسابشده از کنار اولویتهای پزشکی این ماده که میتوانست در بیهوشی کاربرد داشته باشد و در حالی که از آنها آگاه بود، گذشت و به اشارتی گذرا بسنده کرد. (کارل کولر، همکار فروید در وین، به این تمایزگذاری فروید در مصارف کوکائین آگاه شد و یافتههایش در کاربرد داشتن این ماده برای بیهوشی در جراحی حساس چشم را با جامعه پزشکی در میان گذاشت) فروید همینطور مصرف کوکائین را برای درمان اعتیاد به مرفین توصیه میکرد او مصرف کوکائین را به دوستش ارنست فون فلیشل-مارکسو که به مورفین معتاد بود و از درد ناشی از عفونت حاد در اثر تزریق، رنج میبرد، توصیه کرد. فروید ادعا کرد اعتیاد دوستش ناگهان از بین رفته در حالی که فلیشل هیچگاه اذعان نکرد که فروید در اشتباه بودهاست. وضعیت فلیشل به صورت مسمومیت شدید ناشی از کوکائین تغییر کرد و بعد از آن، دوباره مصرف مورفین را شروع کرد و چند سال بعد، پس از متحمل شدن رنجی زیاد، درگذشت.
بعدها مشخص شد کاربرد کوکائین در بیهوشی، یکی از مصارف امن آن است و گزارشهای مبتنی بر مسمویت در اثر کوکائین و اعتیادآور بودنش، به ممنوعیت مصرف آن در بسیاری از نقاط جهان منجر شد. این اتفاق، شهرت فروید را خدشهدار کرد.
پس از «دوره کوکائین»، فروید ترغیب کردن عمومی به مصرف کوکائین را متوقف کرد اما خودش، مصرف آن را در طول دهه ۱۸۹۰ و پیش از ترک کردن آن در ۱۸۹۶، برای درمان افسردگی، میگرن و التهاب بینی، ادامه داد